دانستن این که چطور انتقاد کنیم بسیار مهم است زیرا همه‌ی ما در طول زندگی بارها و بارها به انتقاد کردن از دیگران پرداخته ایم و حتی مورد انتقاد هم قرار گرفته ایم، پس هرگز نمی‌توان انتقاد کردن را امری عجیب و به دور از ادب تلقی کرد.

چرا که اگر انتفاد به روشی درست و اصولی باشد نه تنها باعث رنجش و آسیب روحی فرد نمی‌شود، بلکه باعث می‌شود که او از بسیاری جهات رشد کرده و به قولی انتقاد ما برایش انتقادی سازنده باشد و باعث رشد او شود.

انتقاد کردن از دیگران ممکن است به دلایل متعددی رخ بدهد اما نکته مهم این است که در زمان انتقاد کردن و پیش از آن دقت کنیم که چه روشی را برای انتقاد کردن پیش می‌گیریم زیرا ممکن است با بیان نامناسب آن نه تنها بهبودی در عملکرد آن فرد یا افراد مشاهده نکنیم، بلکه شاید این کار باعث ایجاد دلخوری در آن ها شود.

نکته قابل توجه در انتقاد کردن از هر شخصی اعم از دوست، همکار، راننده تاکسی، متصدی بانک، رئیستان و هر شخص دیگری این است که بتوانید به بهترین روش آن را بازگو کنید که آن فرد بتواند آن را برای بهبود وضعیتی که درباره آن مورد انتقاد قرار گرفته، مورد استفاده قرار دهد و این انقاد باعث تحقیرش نشود.

اگر قصد دارید از شخصی انتقاد کنید بهتر است که با مقدمات و روش های آن آشنا شوید، اما پیش از آنکه به معرفی روش ها و راه های انقاد سازنده و درست بپزدازیم نیاز است که در ابتدا بدانیم انتقاد سازنده چیست؟ و به چه انتقادی انتقاد سازننده گفته می‌شود؟ در ادامه به شرح این سوالات خواهیم پرداخت با ما همراه باشد.

انتقاد سازنده چیست؟

انتقاد سازنده انتقادی است که با نگرشی دلسوزانه و کمک کننده ارائه می شود و نقطه مقابل انتقاد مخرب است، انتقاد مخرب انتقادی است که به قصد آسیب رساندن یا توهین به شخصی ارائه می شود.

در واقع انتقاد سازنده، شیوه ای از انتقاد است که به جای اینکه صرفا تمرکز ما بر روی نکات منفی آن فرد و کاری که می‌کند باشد، توجهی هم بر نقاط مثبت او داشته و در نتیجه جایی برای بهبود آن فرد باقی می‌گذاریم، انتقاد سازنده، ارائه توصیه های مفیدی است که می تواند برای نتایج بهتر توسط فرد پیاده‌سازی و اجرا شود.

در برخی مواقع حتی می‌توان انتقاد سازنده را نوعی بازخورد مثبت نیز دانست.

 

روش های انتقاد صحیح انتقاد از دیگران

همانطور که اشاره شد دانستن این موضوع که چطور انتقاد کنیم دارای اهمیت زیادی است، در پایین روش هایی را معرفی می‌کنیم که پیاده سازی و استفاده از آنها می‌تواند تاثیر شگفت انگیز و موثری در انتقادهایتان داشته باشد.

۱.زمانی انتقاد کنید که دلیل خوبی برای آن دارید

قبل از اینکه انتقاد کنید، از خودتان بپرسید: “اینکار چه فایده ای دارد؟” شناسایی آنچه می‌خواهید از مکالمه به دست آورید به شما کمک می‌کند بفهمید که می‌خواهید گفتگویتان را دقیقا روی چه چیزی متمرکز کنید، اگر هدف روشنی در ذهن ندارید، در معرض خطر قرار دادن اطلاعات اضافی تان درباره فرد و یا ایجاد احساس بد در او را به حان نخرید.

۲.مراقب لحن خود باشید

آنچه شما می گویید مهم است، اما نحوه بیان آن مهم تر! اگر طرف مقابل احساس کند که قصدی سالم و دوستانه از بیان انتقادتان دارید، به احتمال زیاد آنچه را که به زبان می‌آورید را خواهید پذیرفت، اگر فرد فکر کند که به خاطر اشتباهی مورد حمله قرار می‌گیرد، احتمال بهبود در آن زمینه برایش دشوار می‌شود، بنابراین صدای خود را پایین نگه دارید، زبان بدن را آرام نگه دارید و سعی کنید با لحن صدای خود احساس احترام و قدردانی را در طرف مقابل ایجاد کنید.

۳.گفتگو را در خلوت انجام دهید

همواره سعی کنید در ملاء عام تمجید و تعریف کنید و برای بیان ایرادات در خلوت از او انتقاد کنید، هیچ کس دوست ندارد بشنود که کارش را عالی انجام نمی‌دهد، بنابراین این گفتگویتان را به صورت خصوصی انجام دهید تا فردی که از او انتقاد می کنید راحت باشد، می‌توانید با لبخندی بر لب، شخص را به دفتر خود دعوت کنید، یا در زمانی که تنها هستید به این کار رسیدگی کنید.

۴.پیش از انتقاد، تمجید کنید

برای اینکه به دیگران بفهمانید یک جای کارشان می‌انگد و نیاز است که آن را تصحیح کنند تا به بهترین نسخه خودشان تبدیل شوند، سعی کنید ابتده به نکات مثبت کار آنها بپردازید، در اینجا کمی اغراق هم به جایی بر نخواهد خورد، سپس با ملایمت و گاک به گام به بیان نقاط ضعف آن شخص بپردازید.

حتی می‌توانید نکات مثبت و منفی فرد را با هم ادغام کنید.

۵.روند انتقادتان را با واژه “من” بهتر جلو ببرید

انتقاد خود را با استفاده از “من” بیان کنید تا فرد یا افراد را از حالت تدافعی دور نگه دارید، اگر بلافاصله یک سری انتقادات را با “تو” یا “شما” شروع کنید، ممکن است طرف مقابل احساس کند که دارید به او حمله می‌کنید، اینکه فرد متوجه شود در میدان تنها نیست باعث می‌شود انتقاد را راحت تر بپذیرد و همچنین به نظر نخواهد رسید که شما سعی می کنید عقاید خود را به او تحمیل کنید.

۶.برای انتقاد خوش اخلاق باشید

اگر فردی که مورد انتقاد قرار می‌گیرد حس کند که دارد تحقیر می‌شود، بدون شک تغییر اوضاع برایش راحت نخواهد بود چرا که هر زمان به یاد انتقاد شما می‌افتد حس بدی از آن خواهد گرفت، پس تا جایی که می‌توانید ملایمت به خرج دهید.

به خصوص اگر فرد از هر نظر در شرایط مناسبی قرار ندارد به هیچ عنوان برای انتقاد به او حمله نکنید، همواره در انتقادتان از هر شخصی کمی احترام و مهربانی را چاشنی کارتان کنید

۷.از علایق افراد برای موثر تر شدن انتقاد استفاده کنید

اگر فردی که از او انتقاد می‌کنید در نظرات و سلایق با شما متفاوت است و ممکن است به راحتی انتقاد را نپذیرد بهترین راه این است که انتقادتان را به علایق او ربط دهید، مثلا به او بگویید که ضعف فعلی او چطور به یکی از چیزهای مورد علاقه اش صدمه می‌زد و با بهبود آن این صدمه به حداقل خواهد رسید.

۸.برای انتقادتان راهکار ارائه دهید

اگر امکانش وجود داشت به فرد بگویید که با چه کارهایی می‌تواند اوضاع را بهتر کند و حتی اگر برایتان مقدور بود خودتان هم برای پیاده سازی این اقدامات به او کمک کنید، اکثر افراد وقتی بدانند کسی حمایتشان می‌کند بهتر می‌توانند تغییرات را اعمال کنند.

 

کلام آخر

انتقاد کردن دقیقا مانند یک چاقو است که هم می‌توان با آن کارهای مفیدی انجام داد کرد و هم کارهایی کاملا مخرب و آسیب زننده.

پس هرگز قبل از آن که به همه ابعاد نقد خود فکر کرده باشید، آن را مطرح نکنید و همواره سعی کنید برای بهتر پیش بردن انتقادتان آراهکار هایی که گفته شد را به کار ببرید تا انتقاد شما به انتقادی سازنده و مفید تبدیل شود.